Realizam

REALIZAM

Realizam je pravac koji se javlja sredinom XIX veka, sa buđenjem socijalne svesti i velikim društvenim i ekonomskim promenama. S posustajanjem romantizma, slikari su nastojali prikazati svet na doslovniji način. Zaokupljenost idealizmom ustupila je mesto realističnom prikazu prirode, društvenih odnosa i obeležja pojedinaca, društva i naroda uopšte. Novi realizam je poprimio različite oblike u različitim zemljama u kojima se ukorenio.

Na razvoj realističke misli utiču naučna otkića kao i gledišta pozitivista i socijalista, utopista, koji smatraju da je umetnost činjenica jednaka dostignućima nauke i tehnike i da 757h77h kao i one moraju odražavati društvo. Tj.umetnici moraju prikazivati savremeni svet i život onakav kakav jeste, a odbaciti religijsku, mitološku i alegorijsku tematiku. Potiskuje se subjektivan sud, osuđuje se mašta, a potencira se objektivnost, tačnost i istinitost.

Najveći predstavnik realizma, Gustave Courbet (Gistav Kurbe) rekao je: «Ja ne slikam anđele jer ih ne vidim». Kao sredstvo za stvaranje boljeg i pravednijeg društva realizam ukazuje na socijalne nepravde radnika i seljaka, te obeležja i običaje savremenog života.

Ovaj pravac je i izraz borbe u revolucijama u Francuskoj 1830.g. i 1848.g. U Francuskoj je realizam dobio najsistematičniji i najkoherentiji oblik. 1855.g. je bitna za pojavu realizma u Evropi. Te godine je Gustave Courbet izložio svoja dela u Pavillon du Realisme (na Svetskoj izloži u Parizu 1885.g, kad su odbili njegove slike jer je bio pobunjenik protiv izveštačenosti akademskog slikarstva pa je napravio sam svoj paviljon).

Časopis Le Realisme, romanopisca i kritičara Edmonda Durantya, je od 1856 – 1857.g. postao glavno glasilo pokreta.

GUSTAV COURBET (1819 – 1877 g.)

Počeo je kao noebarokni romantičar, ali 1848 g. pod uticajem revolucionarnih pobuna dolazi do uverenja da je romantičarsko isticanje osećanja i mašte samo bežanje od stvarnosti. Po njemu umetnik mora biti realista, rekao je: «Savremeni umetnik se mora držati svog ličnog, neposrednog doživljaja».

1855.g. Pavillon du Realisme je izdao katalog za izložbu – Manifest Realizma, koji je bio protiv romantičarske nostalgije za izgubljenom tradicijom. Borio se protiv Pompiera (pogrdan naziv za francuske akademske slikare).

Poklonik Le Naina i Rembrandta, čvrsto je vezan za tradiciju Karavađa. Pokušao je da umetnost približi narodu. Njegova osnovna vrednost na platnu je snaga i skladnost.

Realizam je izrazio i materijalizaciju boje: gust reljefni namaz, pri čemu se služio, pored četkice, i slikarskim nožem – špatulom. Dela:

- Autoportret sa crnim psom, 1844.g., Musee Petit Palais, Paris, njegovi autoportreti su maštovitih poza.

- Tucači kamena, 1849.g., Državna galerija slika, Dresden, delo bez patosa i osećanja, solidno i činjenički. Optuženo je za vulgarnost i nedostatak duhovnog sadržaja (kontemplacija), od nas traži saosećanje

- Pogreb u Ornansu, 1849 - 1850.g., Musee d'Orsay, Paris, svetovna antiherojska slika.

- Kupačice, 1853.g., Musee Fabre, Montpellier, France, rubensovska (punija) putenost, dobija realistični ton, delo je prouzrokovalo skandal na Salonu 1855.g.

- Unutrašnjost mog ateljea, istinita alegorija u kojoj je sadržano sedam godina mog života, 1854 – 1855.g., Musee d'Orsay, Paris, grubi realizam u pristupu temi

- Sastanak («Bonjour Monsieur Courbet»), Musee Fabre, Montpellier

Iako je realizam odbacio mnoga načela romantizma (egzotične i istorijske teme, uzvišene ideale i nadmoć mašte), neka druga je i zadržao, izražajnu istinu jednostanog i ružnog, cenjenje prirodne lepote u njenom nesavršenom obliku, pažnju pojedinačnim, regionalnim i etničkim obeležjima, te uzdizanje umetnika do nivoa junaka. Ali slikari realizma nisu pretvarali ono što su videli u slikovita i uzvišena dela. Prizore cene zbog njihove običnosti.

Dakle, realizam se često preklapao i dodirivao sa mnogim romantičarskim pokretima, te mnogi umetnici – pravci, škole, a ponekad i sama dela imaju jaka realistična obeležja:
BARBIZONSKA ŠKOLA – svojim suprotstavljanjem akademskim konvencijama i realističnosti u prikazu detalja
ENGLESKI PEJSAŽISTI – su uveli poštovanje prema tačnom mestu i verovali da je običan prizor vredan slikanja. Imali su veliki uticaj na evorpsko slikarstvo. Najpoznatiji: John Constable, Richard Parkes Bonington, Joseph Mallord William Turner.
FRANCUSKI «REALISTI» - kao pripadnici barbizonske škole su: Jean Baptiste Camille Corot i Jean Francoise Millet, koji je uspeo prikazati opštu ideju siromaštva i patnje kroz verske teme koje nisu više morale prikazivati samo crkvena zbivanja.

Honore Deumier je prikazivao stvarni život kroz mešavinu stvarnog i emocionalnog.

4. REALIZAM U ITALIJI – pokret Macchiaiolli je naglašavao stvarnost i istinu. Uključivao je umetnike iz cele Italije istih socijalnih i političkih uverenja. Podržavali su Risorgimento, pokret za Italijanski preporod. Predstvanici su: Adriano Cecioni (1836 – 1886.g.) je bio teoretičar Macchiaiolli-a, Nino Costa, Silvestro Lega, Giovanni Fattori.

5. ADOLF FON MENZEN - Nemac, prikazuje savremeni život građanskog Berlina

6. BELGIJSKI REALISTI – Flamanska tradicija + Courbetov uticaj. Predstavnici: Constantin Meunier (1831 – 1905.g.) koji je prikazivao život radnika i Charlex de Groux (1825 – 1870.g.) koji je od 1848.g. prikazivao motive socijalne nepravde.

7. RUSKI REALISTI – Primesa misticizma božanske prirode čoveka i večite patnje, nacionalno obojen. Predstvanici Vasilij Perov, Ilja Rjepin, Černiševski.

Realizam je budimo pošetni najrealniji.