Ivan Meštrović

Ivan Meštrović (15. avgust 1883 – 16. januar 1962) je bio jugoslavenski i hrvatski vajar i arhitekta. Među najvećim vajarima religioznih motiva od renesanse do danas.
Meštrović je rođen u malom gradu Vrpolje u Slavoniji, ali je svoje detinjstvo proveo u selu Otavice u Dalmaciji (oba mesta su se u to vreme nalazila u Austro-Ugarskoj). Kao dete, Meštrović je slušao epsku poeziju, narodne pesme i istorijske balade, dok je čuvao ovce. Rođen je u seoskoj katoličkoj porodici, a njegova religioznost oblikovala se pod uticajem pučke religioznosti, Biblije i kasnog Tolstoja.

Sa šesnaest godina, Harold Bilinić, kamenorezac iz Splita, prepoznao je njegov talenat i uzeo ga je za šegrta. Njegov umetnički talenat razvio se gledanjem znamenitih građevina Splita, uz pomoć pri školovanju Bilinićeve supruge, koja je bila profesor u srednjoj školi. Uskoro, pronašli su jednog bečkog vlasnika rudnika, koji je finansirao Ivanovo preseljenje i školovanje u Beču. Morao je u nakraćem roku da nauči da govori nemački i da se prilagodi novoj sredini, ali je uprokos brojnim problemima završio studije.

Svoju prvu izložbu priređuje 1905. godine u Beču sa grupom Secesija, uz primetan uticaj stila Art Nove. Njegov rad je ubrzo postao popularan i Meštrović počinje da zarađuje dovoljno za učešće na internacionalnim izložbama, na koje je putovao sa svojom suprugom Ružom Klajn.

Godine 1908. seli se u Pariz. Skulpture napravljene u tom periodu, donose mu međunarodnu reputaciju. U Beograd se seli 1911, a ubrzo potom u Rim, gde je primio nagradu za delo Srpski paviljon na rimskoj međunarodnoj izložbi. U Rimu je proveo naredne četiri godine studirajući na skulpturama antičke Grčke.

Na početku Prvog svetskog rata, posle atentata u Sarajevu, Meštrović je pokušao da se vrati u Split preko Venecije ali ga je od tog puta odvratio njegov opozicioni stav prema austro-ugarskim vlastima. Tokom rata putovao je da bi učestvovao na izložbama u Parizu, Kanu, Londonu i Švajcarskoj. Bio je član Jugoslovenskog odbora.

Posle Prvog svetskog rata vratio se kući, u novoosnovanu Kraljevinu Jugoslaviju i upoznao drugu ljubav svog života, Olgu Kesterčanek, sa kojom se oženio. Imali su 4 dece- Martu,koja je rođena u Beču i Trvtka,Mariju i Matu, koji su rođeni u Zagrebu, gde su se preselili 1922. Kasnije bi zimske mesece provodili u svojoj palati u Zagrebu, a letnje u letnjoj kući napravljenoj ' 30. godina u Splitu. Postao je profesor, a kasnije direktor Kulturnog instituta u Zagrebu. Nastavio je sa pravljenjem velikog broja dela.

Putovanjima po čitavom svetu su se nastavila, izlagao je svoja dela: u Bruklinskom muzeju (1924), Čikagu (1925), kao i u Egiptu i Palestini 1927. godine.

Zbog njegovog stava prema Italiji, kada je osudio italijanski iredintizam prema Dalmaciji, i Nemačkoj, kada je odbio Hitlerov poziv da poseti Berlin ', ustaše su ga, u zatvoru na Savskoj cesti, zatvorile tri i pol mjeseca tokom Drugog svetskog rata. Uz pomoć Vatikana, prebacio se u Veneciju i Rim, docnije u Švajcarsku. Cela njegova familija, nije uspela da se izvuče pred naletima rata – njegova prva žena Ruža Klajn umrla je 1942. zajedno sa svojom jevrejskom porodicom u Holokaustu. Kasnije, brata Petara zatvorile su komunističke vlasti.

Titova Jugoslavija je pozvala Meštrovića da se vrati, ali je on odbio da živi u komunističkoj zemlji. Godine 1946, Univerzitet u Sirakuzi ponudio mu je profesorsko mesto i on se preselio u Sjedinjene Države. Još 1945. dobio je američko državljanstvo, a deset godina kasnije postaje profesor na Univerzitetu Notr Dam.

Pre nego što je umro, Meštrović se na kratko vratio u Jugoslaviju poslednji put da bi posetio zatvorenog kardinala Alojzija Stepinca i Josipa Broza Tita.

Na zahtev jugoslovenskih kulturnih poslenika, poslao je 59 statua iz Sjedinjenih Država u Jugoslaviju (uključujući i spomenik Petra Petrovića Njegoša), a 1952. dodatnih 400 skulptura i različitih crteža.

Smrt Meštrovićeve dece kao da je uticala i na njegovu. Njegova kćerka Marta, koja se s njim doselila u Ameriku, umrla je u 24. godini 1949; njegov sin Tvrtko, koji je ostao u Zagrebu, umro je 1961. godine. Meštrović je napravio četiri glinene skulpture, da bi obeležio smrt svoje dece- Marte i Trvtka. Nekoliko meseci docnije, Ivan Meštrović je umro u svojoj 79. godini života u gradu Saut Bend, država Indijana (SAD). Prema njegovim poslednjim željama, poslednji ostaci su mu prebačeni u Otavice, gde su kremirani.
Ivan Meštrović je izvajao preko pedeset spomenika tokom svog dvogodišnjeg boravka u Parizu (1908-1910).Na temu boja na Kosovu u Parizu se rodio projekat spomen mauzoleja posvećenog kosovskim junacima nazvan Vidovdanski hram. Mnogo njegovih ranih dela nose panslovensku notu sa ciljem da se svi južni Sloveni ujedine.

Sa stvaranjem prve Jugoslavije, njegov rad se preorijentiše na muziče instrumente i kepele. Sebe je prektično orijentisao na religiozne motive, pravljene naročito od drveta, pod uticajima vizantijske i gotske arhitekture. Najpoznatija dela iz tog perioda su Raspeće i Madonna; kasnije je bio više impresioniran Mikelanđelom Buonarotijem kada je pravio veliki broj kamenih reljefa i portreta.

U njegova najpoznatija dela se ubrajaju:

* Grgur od Nina u Splitu.
* Josip Juraj Štrosmajer u Zagrebu
* Zahvalnost Fransuskoj u Beogradu na Klemegdanu
* Nezani junak na Avali kod Beograda
* Svetozar Miletić u Novom Sadu
* Indijanac u Čikagu

Galerije sa njegovim delima:

* Meštrovićeva galerija u Splitu, otvorena posle njegove donacije 1950, koja uključuje 86 statua, 17 crteža i osam bronzanih statua na otvorenom, 28 reljefa u drvetu.

* Memorijalna galerija Ivan Meštrović napravljena 1973. Vrpolju, njegovom rodnom mestu, sa 35 radova u bronzi i kamenu.

* Narodni muzej u Beogradu, koji poseduje spomenike kao što su Miloš Obilić, Kosovka devojka, Kraljević Marko, Srđa Zlopogleđa, Udovica

* Kruševački muzej poseduje originalnu maketu Vidovdanskog hrama nagradjenog u Rimu 1911

..................................................................................................
Jedno od njegovih dela

[You must be registered and logged in to see this link.]